Trại VInh Quang cho phát quang hai ngọn đồi thấp bên kia khu ruộng lúa để trồng sắn tăng nguồn lương thực cho trại. Diện tích đất đồi khoảng một héc ta.

Dường như Trại Cải Tạo VQ có quyền sử dụng tất cả đất đai chung quanh, nên cả ngàn người trong trại mới có việc làm cả năm.

Đội gạch chúng tôi tạm ngưng làm gạch để phát quang 2 ngọn đồi nầy. Chỉ có những loại cây tạp nhỏ, thân lớn bằng cườm tay, cao hơn thước rưỡi mọc trên nên đất khô cứng. Cây chặt xuống được bó lại mỗi bó cỡ 1 ôm để dưới chân đồi và vác về cho nhà bếp làm củi.

Hôm sau chúng tôi đi nhận cây khoai mì (sắn) mang tới nơi sẽ trồng. Một tổ được giao chặt cây mì từng "hom" khoảng gang tay. Ba tổ kia phụ trách đào lỗ trông cây, mỗi lỗ rộng 0.50 mét, sâu 3 tấc hay sâu hơn tùy theo đất cứng hay mềm, phải xới đất cho tơi để cây mì dễ phát triển và cho củ lớn. Đó là lời quản giáo căn dặn, còn thì anh em làm theo "năng lực" và "ý thích". Khi xong tới đỉnh đồi thì anh em nghỉ giải lao và trở xuống chân đồi để nhận hom giống rồi cắm vào những lỗ đã đào.

Vì đồi hoang đã lâu nên đất đồi còn tốt cho cây mì. Mấy tháng sau là thu hoạch. Còn nhớ trong lúc đào cây mì lên lấy củ, cá anh nào đó nói đủ nghe:

- Nhớ chừa lại ít củ mai mốt mình ra bươi và cải thiện.

Một anh khác nói:

- Hình như có một người đàn bà đi sau mình để "mót" củ mì còn sót lại kìa.

Một anh tò mò tiến đến người đàn bà hỏi chuyện. Thì ra chị ta là Chủ tịch hội phụ nữ xã Đạo Trù gần Trại và có vẻ muốn các anh đừng thu hoạch tích cực quá. Anh tù về và nói lại với bạn tù như vậy.

Mới biết rằng ngay cả Chủ tịch Hội Phụ Nữ xã cũng thiếu đói trong đời sống đến nỗi phải đi mót khoai mì của tù trồng tăng gia lương thực.

Tù ở Trại VQ không bị chuyển trại nhiều lần như những Trại khác nên đỡ khổ cho thân tù cho tới khi được chuyển về Nam và được thả.

Đây cũng là một "ký ức" khó quên!

Nguyen Vana