Coi trên mạng thấy giải thích đủ thứ:

- Viết đúng là Hủ tiếu, nhưng do miền Nam phát âm lẫn lộn từ Tiếu qua Tíu.

- Tíu là viết sai nhưng chấp nhận được do đồng âm với Tiếu.

- Hủ tiếu là món của người Quảng Đông.

Thật vậy không? Hay sai bét?

Đầu tiên hết, “hủ tíu” là món của người Tiều. Họ phát âm là “củi tíu” có nghĩa là “bánh bột cọng nhỏ”. Sau đó thì tuỳ theo nếu ăn với cá thì kêu “củi tíu cá”, ăn với thịt heo thì gọi là “củi tíu thịt”. Dần dần chữ “củi” nói trại ra thành “hủ” để trở thành “hủ tíu” trong tiếng Việt, coi như đó là một cách chuyển âm hoàn hảo.

Trong tiếng Việt không có chữ “tíu” mà chỉ có chữ “tiếu” Hán Việt. Trong các bộ sách văn phạm ngữ pháp tiếng Việt thời VNCH trước đây là đa phần do các nhà giáo nổi tiếng di cư vào Nam năm 1954 soạn ra. Khi thấy chữ “Hủ tíu”, có lẽ do không phát âm được chữ “tíu” nên họ nghĩ là người miền Nam viết sai chữ “tiếu” thành “tíu” vì đồng âm, cho nên họ mới soạn trong sách giáo khoa là “Hủ Tiếu”, và cho là viết như vậy mới đúng.

Tuy nhiên, như đã nói, “hủ tíu” là một từ chuyển âm từ tiếng Tiều sang tiếng Việt, cho nên một người miền Nam có thể phát âm và phân biệt được rõ ràng giữa 2 từ “tíu” và “tiếu” mà không sợ trật.

Tôi nhớ lúc nhỏ cha má dẫn đi ăn hủ tíu, ăn thì ăn hủ tíu nhưng khi viết thì viết hủ tiếu, tại vì tôi đi học trong trường được dạy là phải viết “hủ tiếu” mới đúng (Merde! Và tôi viết như vậy cho tới bây giờ).

Trước năm 1954, ở trong Nam ai ai cũng viết là “hủ tíu”, cha tôi viết như vậy, ông học giả Vương Hồng Sển viết như vậy, nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ cũng viết như vậy. Điều đó chứng minh rằng “Hủ tíu” là không viết sai và không cần phải “chấp nhận được” trên bình diện ngôn ngữ học.

“Hủ tíu” đi tị nạn theo người Tiều đến vùng đất Nam bộ, người Hoa lập nên thành phố buôn bán sầm uất ở Mỹ Tho.

Món hủ tíu Tiều được Việt hoá đầu tiên ở đây để trở thành “hủ tíu Mỹ Tho”, đặc sản lẫy lừng khắp miền Tây Nam bộ.

Dân miền Nam thích ăn hủ tíu đến độ vùng nào cũng chế biến theo khẩu vị của vùng mình mà thành: hủ tíu Sa Đéc, hủ tíu Bạc Liêu, và thậm chí cái thành phố Bến Tre ở ngay sát nách Mỹ Tho cũng có hủ tíu riêng của mình kêu là hủ tíu Mỹ Lồng.

Hủ tíu Mỹ Lồng này không biết có ngon bằng hủ tíu Mỹ Tho không, nhưng nghe nói con gái nơi đây đẹp nức mắt...:

“Bến Tre nhiều gái má hồng,

Không tin thì xuống Mỹ Lồng mà coi”.

Tóm lại, bây giờ mấy tiệm hủ tíu gốc Hoa thì còn giữ chữ “hủ tíu” trên bảng hiệu, dân Nam kỳ xưa xưa một chút thì còn viết “tíu”, chứ mấy tiệm Việt thì gần như chỉ ghi là hủ tiếu.

(Nguồn: FB Nguyễn Thái Sơn)